Η ψυχολογία των χρωμάτων

Η ιδέα για αυτό το άρθρο ήρθε από τις κόρες της φίλης μου, οι οποίες με ρώτησαν ποιο είναι το αγαπημένο μου χρωμα. Τότε στάθηκα σκεπτική και συνειδητοποίησα ότι όταν ήμουν μικρή μου άρεσε το ροζ, μεγαλώνοντας άλλαξα σε κίτρινο και τώρα δεν έχω κάποιο πολύ συγκεκριμένο. Θα έλεγα τα γήινα, κλίνοντας περισσότερο προς το πρασινο ή το μπλε και τις αποχρώσεις τους.

Πώς όμως τα χρώματα επηρεάζουν τις επιλογές μας?? Πώς επηρεάζουν τη ζωή μας γενικά και τι αντίκτυπο έχουν στην ψυχολογία μας??

Κάποτε λοιπόν πραγματοποιήθηκε ένα πείραμα, όπου μια κοπέλα φορώντας ένα κόκκινο φόρεμα σταματούσε ανθρώπους στο δρόμο και τους ρωτούσε αν μπορούσαν να της δώσουν χρήματα. Μετά άλλαζε και φορούσε το ίδιο φόρεμα σε λευκό χρώμα και έκανε το ίδιο.

Το αποτέλεσμα ήταν πολύ ενδιαφέρον. Ο αριθμός των ανθρώπων που της έδωσαν χρήματα ενώ φορούσε το κόκκινο φόρεμα ήταν πολύ μεγαλύτερος από ό,τι όταν φορούσε το λευκό φόρεμα. Παρόλο που ήταν η ίδια γυναίκα, την ίδια μέρα, στον ίδιο δρόμο, ζητώντας το ίδιο πράγμα και κάνοντας τις ίδιες κινήσεις, το χρώμα της φορέματος επηρέαζε την απόφαση του κόσμου. Αυτό μας δείχνει καθαρά τη δύναμη του κόκκινου χρώματος σε σχέση με το λευκό. Χωρίς φυσικά να σημαίνει ότι το ένα είναι πιο όμορφο από το άλλο. Για κάποιο λόγο όμως το κόκκινο είχε μεγαλύτερη δύναμη επιρροής προς τη θετική απόφαση σε σύγκριση με το λευκό.

Η ζωή μας είναι σαν ένας καμβάς γεμάτος εικόνες και το χρώμα τους φαίνεται πως καθορίζει τα συναισθήματά μας, επηρεάζοντας κατ’ επέκταςη και τις πράξεις μας. Τα τελευταία χρόνια πολλοί ερευνητές έχουν προσπαθήσει να εξηγήσουν τον μηχανισμό της αντίληψης των χρωμάτων αλλά και της επίδρασής τους στην ανθρώπινη ψυχολογία, όμως παραμένουν ακόμη πολλά αναπάντητα ερωτήματα. Άλλες μελέτες πάλι έχουν ασχοληθεί με τη θεραπευτική δύναμη του «ουράνιου τόξου», αναλύοντας τη χρωματολογία ή διερευνώντας την αποτελεσματικότητα της φωτοθεραπείας.

Φανταστείτε μια καθημερινότητα όπου η κούπα του καφέ μας δεν έχει χρώμα, η πορτοκαλάδα είναι γκρίζα, ο ουρανός άχρωμος, τα ρούχα βαρετά, τα λουλούδια άχρωμα και το γύρω περιβάλλον απλά αδιάφορο. Δεν θα ήταν τρομερο?? Τώρα φανταστείτε ότι βρίσκεστε σε ένα καταπράσινο λιβάδι γεμάτο ανθισμένα λουλούδια και πολύχρωμες πεταλούδες που «χορεύουν» στον ρυθμό των χρωμάτων και των αρωμάτων. Είναι πραγματικά εντυπωσιακός ο τρόπος με τον οποίο τα χρώματα μπορούν να «παίξουν» με την ψυχολογία μας, να μας φτιάξουν ή να μας χαλάσουν τη διάθεση αντίστοιχα.

Είναι όμως τα πράγματα τόσο απλά ή υπάρχει άραγε ένα πιο περίπλοκο υπόβαθρο?? Με βάση ποια κριτήρια βαπτίζουμε ένα χρώμα ως «αγαπημένο» και γιατί όταν καλούμαστε να διαλέξουμε ένα αντικείμενο ανάμεσα σε πολλά καταλήγουμε σε μια συγκεκριμένη χρωματική επιλογή??

Σύμφωνα με μελέτες που πραγματοποιήθηκαν σε όλο τον κόσμο, φάνηκε ότι τα προσωπικά βιώματα του καθενός παίζουν καθοριστικό ρόλο ως προς την επιλογή ενός χρώματος ή ενός αντικειμένου συγκεκριμένου χρώματος. Σημαντικό ρόλο φάνηκε ακόμη να παίζει το τι αντιπροσωπεύει το κάθε χρώμα και με ποιες έννοιες συνδέεται. Πιστεύουμε ότι γενικά ο κόσμος τείνει να προτιμά χρώματα, όπως για παράδειγμα το γαλάζιο, που συνδέονται με θετικές έννοιες (π.χ. τον καθαρό ουρανό, το καθαρό νερό) και απεχθάνεται χρώματα όπως ας πούμε το σκούρο κίτρινο που παραπέμπουν σε δυσάρεστα πράγματα (π.χ. εμετό). Φυσικά υπάρχουν και δυσάρεστα πράγματα σε γαλάζιο χρωμα και αντίστοιχα ευχάριστα σε κίτρινο. Στις μελέτες αποδείχθηκε ότι κατά 80% οι χρωματικές μας επιλογές σχετίζονται άμεσα με την προτίμηση που έχουμε σε αντικείμενα και έννοιες των ίδιων χρωμάτων. Οι συγκεκριμένες προτιμήσεις φάνηκε να καθοδηγούν τον άνθρωπο ώστε να προσεγγίζει θετικά πράγματα και έννοιες (π.χ. ένα ώριμο φρούτο) και να αποφεύγουν τα αρνητικά (π.χ. ένα σάπιο φρούτο).

Οι εμπειρίες που προσθέτουμε στο προσωπικό μας «ημερολόγιο» και αφορούν βιώματα που σχετίζονται με χρωματιστά αντικείμενα φαίνεται επίσης να παίζουν ρόλο στη διαμόρφωση της χρωματικής παλέτας της αρεσκείας μας. Μια αρνητική εμπειρία στο πλάνο του οποίου, για παράδειγμα, υπήρχε ένα μπλε αυτοκίνητο, θα μπορούσε να μας προδιαθέσει αρνητικά απέναντι στο συγκεκριμένο χρώμα.

Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται όλες οι ιδιότητες των χρωμάτων, πώς μπορούν να επηρεάσουν τον ψυχισμό μας και πώς μπορούν να βοηθήσουν ακόμα και θεραπευτικά.

Βλέποντας λοιπόν την παραπάνω εικόνα και σκεπτόμενοι τα γούστα μας, τα βιώματα και τις εμπειριες μας, αναρωτηθείτε: Εγώ ποιο χρώμα αγαπώ?? Ποιο χρώμα είμαι??